Ο ναός του Ελλάνιου Διός (κατα άλλους βωμός)..
Στο κέντρο περίπου της νήσου Αίγινας υψώνεται το Ελλάνιο όρος, το πιο ψηλό βουνό της Αίγινας ( 532 μ. υψόμετρο) και συνδέεται με τη λατρεία του Ελλανίου ,του βροχοποιού Δία, στον οποίο προσευχήθηκε ο μυθικός πρώτος βασιλιάς της Αίγινας Αιακός ,για να λήξει η ανομβρία που έπληττε την Ελλάδα. Επίσης ονομάζεται ‘Ανάληψη’ από το ξωκλήσι της κορυφής .Πολλοί περιηγητές καθώς και ο Α. Μουστοξύδης (ο διευθυντής του πρώτου Αρχαιολογικού Μουσείου ) το ονομάζουν Προφήτης Ηλίας.
Μετά από πληροφορίες περιηγητών αλλά και από μελέτες και ανασκαφές που έγιναν από το Γερμανικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο βγαίνει το συμπέρασμα ότι η περιοχή είχε ιδιαίτερη σπουδαιότητα και κατά την προϊστορική , ελληνιστική και βυζαντινή εποχή. Αυτό φανερώνεται από τα ποιο κάτω ευρήματα :
Στην κορυφή του όρους στη θέση που είναι σήμερα το εκκλησάκι του προφήτη Ηλία υπήρχε ο αρχαιότερος ναός της Ευρώπης (τρείς γενεές πριν από τον πόλεμο της Τροίας) αφιερωμένος στη λατρεία του Ελλανίου Διός. Μεγάλες πέτρες λαξευμένες εντοιχισμένες στο εκκλησάκι είναι πιθανά τμήματα του ναού εκείνου.
Επίσης στο εσωτερικό του ναού υπάρχουν τραχίτες (ηφαιστειογενή πετρώματα) που είναι αρχαίοι.
Επίσης στην κορυφή του Όρους βρέθηκε μυκηναϊκός οικισμός και στο γειτονικό χωριό Λαζάρηδες μυκηναϊκοί τάφοι.
Στη δυτική πλευρά στη θέση Σφυρίχτρες βρέθηκαν απομεινάρια κτισμάτων της ελληνιστικής εποχής καθώς και ερείπια του βυζαντινού μοναστηριού του αγίου Νικολάου (σήμερα εκεί υπάρχει ο ναός των Ταξιαρχών κτισμένος τον 140 αιώνα)
Χαρακτηριστική είναι η αρχαία δοξασία( αναφέρεται από το Θεόφραστο) που είναι γνωστή μέχρι σήμερα -και συνδέεται με τον πρώτο μυθικό βασιλιά της Αίγινας Αιακό -και την δέηση που έκανε στο Ελλάνιο Δία να λήξει την ανομβρία που επικρατούσε τότε στην Ελλάδα –ότι άμα η κορυφή του Όρους σκεπαστεί με σύννεφα θα βρέξει. Η πορεία προς την ιερή αυτή κορυφή του Όρους γίνεται μέχρι και σήμερα από ένα δυσπρόσιτο ανηφορικό μονοπάτι.
Η περιοχή του όρους συμπεριλαμβάνεται ανάμεσα στις 500 ποιο ιστορικές και ιδιαίτεροι φυσικού κάλλους ελληνικές περιοχές, μεταξύ των 24 ποιο σημαντικών προορισμών στην Αττική ενώ προστατεύεται με νόμο του ελληνικού κράτους ( ΦΕΚ 527/1957,ΦΕΚ 226/13-1-1998,ΙΦΚ/ΦΕΚ 1039/1980)
Κάποτε στην Ελλάδα έπεσε μεγάλη ξηρασία, είχε να βρέξει τρία χρόνια σαν τιμωρία των θεών επειδή ο Πέλοπας σκότωσε τον βασιλιά Στύμφαλο. Απελπισμένοι οι 'Ελληνες πήγαν να συμβουλευτούν το Μαντείο των Δελφών όπου η Πυθία τους είπε πως μόνον αν προσευχηθεί ο Αιακός θα στείλουν οι Θεοί την πολυπόθητη βροχή. Κι έτσι οι Έλληνες έστειλαν πρεσβεία στον Αιγινήτη βασιλιά για να τον παρακαλέσουν να προσευ χηθεί. Κι έτσι ο Αιακός ανέβηκε στην πιο ψηλή κορυφή του νησιού και έκανε δέηση στον Δία. Οι θεοί έστειλαν την βροχή πριν ακόμα τελειώσει την προσευχή του ο Αιακός και εκείνος για να τους ευχαριστήσει έχτισε έναν ναό προς τιμήν του Διός, πατέρα όλων των Ελλήνων, τον Ελλάνιο Δία. Από τότε το βουνό ονομάστηκε "Ελλάνιον Όρος" αφιερωμένο στον Θεό της βροχής, τον Δία. Ο λαός πιστεύει ακόμα και σήμερα πως όταν το βουνό σκεπαστεί με σύννεφα θα βρέξει.
Στην περιοχή που ήταν χτισμένος ο ναός είχε αναπτυχθεί οικισμός από πολλούς κατοίκους οι οποίοι, τον είχαν οχυρώσει. Σε ανασκαφές που πραγματοποιήθηκαν στην περιοχή βρέθηκαν πολύτιμοι θησαυροί, χρυσά κο σμήματα, μεταλλικά αντικείμενα και είδη διατροφής όπως πιθάρια με στάρι.
Αρχικά, στην κορυφή του Όρους κτίστηκε ο αρχαιότερος βωμός αφιερωμένος στον Δία. Εκεί, υπάρχουν κάποια κομμά τια από μάρμαρο που πιθανολογείται ότι ανήκουν στο βωμό. Ωστόσο, τα βράχια από γρανίτη, που υπάρχουν σε κάθε βήμα, δυσκόλευαν την ανάβαση των λατρευτών. Έτσι διαμόρφωσαν χώρο στους πρόποδες, φτιάχνοντας έναν νέο ναό με φαρδιά πέτρι να σκαλιά και ξενώνα για τους λατρευτές. Εκεί υπάρχουν δυο μεγάλοι ομβροδέκτες "δεξαμενές". Σε μια από αυτές, το 1906, βρέ θηκε από τους αρχαιολόγους Furtwangler και Cutrius, η χάλκινη υδρία αφιερωμένη στον Ελλάνιο Δία. Στην τελευταία έρευνα που έγινε, άδειασαν την δεξαμενή και τα ευρήματα φανέρωσαν την μακρά ιστορία του τόπου που καλύπτει όλες τις εποχές από την γεωμετρική έως την Περγαμηνή περίοδο όπου κατασκευάζονται τα κτίρια, η μεγάλη σκάλα, οι ξενώνες όπου τα ερεί πια τους μπορούμε να δούμε και σήμερα. Ο σκαλωτός πέτρινος δρόμος, της Περγαμη νής εποχής, που οδηγεί στο ιερό ήταν γεμάτος με αφιερώματα. Ο ναός του Ελλανίου Διός, καταστράφηκε από τον μισαλλόδοξο χριστιανικό όχλο κατά τους Βυζαντινούς χρόνους. Πάνω στον κατεστραμμένο ναό του Διός έχτισαν μια εκκλησία αφιερωμένη στους Ταξιάρχες και για την οικοδόμηση της χρησιμοποίησαν υλικό του ναού.
Στους πρόποδες του Ελλανίου Όρους υπάρχει επιγραφή που μας κάνει γνωστή τη ύπαρξη μικρού ιερού αφιερωμένου στις Κωλιάδες Νύμφες καθώς επίσης αναφέρε ται ότι ίσως στην περιοχή που βρίσκονταν ο ναός του Ελλανίου Διός να υπήρχε και ναός αφιερωμένος στην Εκάτη.
πηγή ΟΜΑΔΑ ΣΕΙΡΙΟΣ www.seiriosteam.blogspot.gr