ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ TOΥ ΚΕΝΤΡΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ

 


(1830-1834) ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΟΚΚΩΝΑΣ
Παραμονές Χριστουγέννων του 1829 δημοσιεύθηκε στη Γενική Εφημερίδα της Ελλάδος μια κυβερνητική ανακοίνωση σημαντική για τα εκπαιδευτικά πράγματα του νέου ελληνικού κράτους, το όποιο χρειαζόταν επειγόντως σωστά καταρτισμένους διδασκάλους και μορφωμένους υπάλληλους. ο επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίου Παιδεύσεως γραμματεύς Ν. Χρυσόγελος πληροφορούσε "ευχαρίστως" το κοινό ότι τον Ιανουάριο του νέου έτους 1830 θα άρχιζε να λειτουργεί ένα νέο κατάστημα, ανώτερο από τα ήδη λειτουργούντα, "το της Αιγίνης Κεντρικόν Σχολείον". Η αρχη θα γινόταν με δύο διδασκάλους, τον Γεώργιο Γεννάδιο και τον Ιωάννη Βενθύλο, που θα παρέδιδαν Αρχαια Ελληνικά, Ιστορία, Γεωγραφία, Φιλοσοφία και Γαλλικά· θα προσλαμβάνονταν αργότερα κι άλλοι διδάσκαλοι, αφού το πρόγραμμα θα έπρεπε να συμπληρωθεί και με άλλα μαθήματα, απαραίτητα για όσους επρόκειτο να "αναδεχθώσιν εις την Ελλάδα το διδασκαλικόν επάγγελμα, διά τους οποίους κυρίως εσυστήθη το σχολείον τούτο".
Η ανακοίνωση, γραμμένη και δημοσιευμένη για να προσελκύσει μαθητές από όλη την επικράτεια, κατέληγε: " Προσκαλούνται διά ταύτα οι μαθητιώντες νέοι και όσοι έχουν έφεσιν να αναδεχθώσιν το διδασκαλικόν επάγγελμα εις τα συστηθησόμενα τυπικά Σχολεία να ευρεθώσιν εις Αίγιναν εντός του εγγίζοντος Ιανουαρίου, ότε οι διδάσκαλοι θέλουν κάμει αρχήν των μαθημάτων. Απ' αυτούς όμως ελπίζει η Κυβέρνησις διαγωγήν και επιμέλειαν εις τας σπουδας των, αξίαν της ευεργεσίας ητις γίνεται εις αυτούς διά της αμισθί προσφερόμενης διδασκαλίας " 1. Επτακόσιοι, περίπου, έφηβοι και νέοι έσπευσαν να εγγραφούν και να φοιτήσουν, οι περισσότεροι πολύ λίγο, σ' αυτό το πρώτο ανώτερο κρατικό σχολειό, μοναδικό ως το 1834, όποτε άρχισαν να ιδρύονται κι άλλα παρόμοια, τα γυμνάσια του Ναυπλίου, της Ερμούπολης, της Πάτρας. Τότε, το 1834, το Κεντρικό Σχολείο μεταφέρθηκε από την Αίγινα στην Αθήνα και λειτούργησε ως το πρώτο γυμνάσιο της νέας πρωτεύουσας.
Οι επτακόσιοι μαθητές που πέρασαν από το Κεντρικό Σχολείο, είχαν μάθει γράμματα λίγο πριν, κατά και μετά την Επανάσταση και ήθελαν τώρα, δηλαδή μεταξύ 1830 και 1834, να γίνουν διδάσκαλοι η διοικητικοί υπάλληλοι η, τέλος, να ετοιμασθούν για να μπορέσουν αργότερα να κάνουν πανεπιστημιακές σπουδές. η συγκέντρωση των πληροφοριών, που τους αφορούν, και η παρουσίαση τους στο ανά χείρας βιβλίο επιχειρήθηκε με την ελπίδα να προστεθούν κι άλλα χρώματα, ίσως και περισσότερο βάθος, στην εικόνα της αναστατωμένης και από πολλές απόψεις νέας ελληνικής κοινωνίας, την εποχή που σχηματιζόταν, όπως σχηματιζόταν, το μικρό ελληνικό κράτος. Νομίζω ότι είναι πολλά και ενδιαφέροντα όσα μπορεί να μάθει κανείς, εξετάζοντας έναν-έναν και όλους μαζί αυτούς τους εφήβους και νέους των αρχών της δεκαετίας του 1830, ως μαθητές ενός σχολείου, που παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον τόσο λόγω της μοναδικότητας του και της θέσης του στο εκπαιδευτικό σύστημα, που προσπάθησαν να οργανώσουν οι πρώτες ελληνικές κυβερνήσεις, όσο και λόγω του τρόπου με τον όποιο το αντιμετώπισαν η το χρησιμοποίησαν όσοι σχετίσθηκαν με αυτό καθ' οιονδήποτε τρόπο: κυβέρνηση, αντιπολίτευση, διδάσκαλοι, μαθητές, γονείς, τύπος, τοπικές κοινωνίες.
1.    Το έγγραφο συντάχθηκε στις 4 Δεκεμβρίου 1829 και δημοσιεύθηκε στο φύλλο 87 (22.12.1829) της Γενικής Εφημερίδος. Βλ. και Δασκαλάκης 572-573
ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΝΕΟΛΑΙΑΣ
ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΝΕΑΣ ΓΕΝΙΑΣ

Η δημιουργία του δήμου το 1835 και οι πρώτες εκλογές

 του ιστορικού-ερευνητή κ. Ελευθέριου Σκιαδά

"Στις 8 και 20 Απριλίου (παλιό και νέο ημερολόγιο) του 1835 υπογράφεται επιτέλους το Β.Δ. για το σχηματισμό των δήμων στους οποίους περιλαμβάνεται και ο δήμος Αιγίνης Το διάταγμα όμως αυτό συνοδευόταν και από πολύτιμα στοιχεία που  έφτιαξε  η στατιστική υπηρεσία την οποία δημιούργησαν οι Βαυαροί. Ήταν τα στοιχεία που έδιναν την ταυτότητα κάθε τόπου.
Σχηματίζεται λοιπόν με αυτό το διάταγμα ένας δήμος ο οποίος κατατάσσεται στην β΄ τάξη με 2.777 κατοίκους και 1354 οικογένειες και προσδιόριζαν ότι ο κάτοικος πρέπει να ονομάζεται Αιγινίτης. Τίποτα δεν άφηναν στην τύχη τους εκείνη την εποχή. Έδρα του δήμου ήταν η Αίγινα με 204 οικογένειες και συνολικά 806 κατοίκους. Οι οικισμοί που αποτελούσαν τον δήμο Αιγίνης ήταν ο Ασώματος, οι γνωστοί μας Αγιοι Ασώματοι, με 64 οικογένειες και 280 κατοίκους, η Χαλασμένη ή τα Χαλασμένα με 125 οικογένειες και 520 κατοίκους, ο Άγιος Ιωάννης Βαθέος ή Βαθύς με 44 οικογένειες και 170 κατοίκους, ο Μεσαγρός, Μισαγρός ή Μουγράς με 67 οικογένειες και 293 κατοίκους, η Πέρδικα με 55 οικογένειες και 248 κατοίκους η Παχειά ή Παχειαράχη με 43 οικογένειες και 181 κατοίκους, ο Ανίκεος ή Ανικέως με 23 οικογένειες και 104 κατοίκους και ο Κύλινδρος με 33 οικογένειες. Αργότερα μπήκαν και διάφοροι τόποι οι οποίοι κατοικήθηκαν εν τω μεταξύ. Ως προς την προέλευση του ονόματος δεν χρειάζεται να κάνουμε κανένα σχόλιο. Ωστόσο για να είναι συμπληρωμένη η ταυτότητα του δήμου έπρεπε να έχει και φωτογραφία, το έμβλημα του. Ήταν απαραίτητο, νομικό στοιχείο να υπάρχει το έμβλημα του δήμου. Η συνήθης διαδικασία ήταν να εισηγούνται οι αρχαιολόγοι ή οι αρχαιολογούντες της περιοχής αλλά και στις περισσότερες περιπτώσεις οι ιερείς που είχαν την δυνατότητα να διαβάζουν και να γράφουν. Και σε αυτή την περίπτωση ο δήμος Αιγίνης αποτέλεσε την εξαίρεση, ενώ για όλους τους δήμους της χώρας υπήρξε Β.Δ.  το οποίο καθόριζε το έμβλημα του,  για τον δήμο Αιγίνης ποτέ δεν εξεδόθει τέτοιο διάταγμα…

Ι. Καποδίστριας: “ο φιλήκοος των ξένων είναι προδότης”

11 Ιανουαρίου 1828 ο Καποδίστριας απεβιβάσθη στην Αίγινα. Ο Γ. Τερτσέτης στα «Απόλογα για τον Καποδίστρια» περιγράφει  συνομιλία του Κυβερνήτη με τον Γεωργάκη Μαυρομιχάλη:
«Είναι καιροί πού πρέπει να φορούμε όλοι ζώνη δερματένια και να τρώμε ακρίδες και μέλι άγριο. Είδα πολλά είς την ζωή μου, αλλά σαν το θέαμα όταν έφθασα εδώ εις την Αίγινα δεν είδα τί παρόμοιο ποτέ, και άλλος να μην το ιδή… «Ζήτω ο κυβερνήτης ο σωτήρας μας, ο ελευθερωτής μας!» εφώναζαν γυναίκες αναμαλλιάρες, άνδρες με λαβωματιές πολέμου, ορφανά κατεβασμένα από τις σπηλιές. Δεν ήταν το  Μαυροφορεμένες γυναίκες, γέροντες μου εζητούσαν να αναστήσω τους πεθαμένους τους, μανάδες μου έδειχναν εις το βυζί τα παιδιά τους και μου έλεγαν να τα ζήσω και ότι δεν τους απέμειναν παρά εκείνα κι εγώ και με δίκαιο μου εζητούσαν όλα αυτά, διότι εγώ ήλθα και σεις με προσκαλέσατε να οικοδομήσω, να θεμελιώσω κυβέρνησιν και κυβέρνησις και ως πρέπει ζει, ευτυχεί τους ζωντανούς, ανασταίνει και αποθαμένους διατί διορθώνει την ζημία του θανάτου και της αδικίας. Δεν ζει ο άνθρωπος, ζει το έργο του, καρποφορεί, αν ο διοικητής είναι δίκαιος, αν το κράτος έχη συνείδησι, ευσπλαχνία, μέτρα σοφίας.
“…Ώς ψάρι εις το δίχτυ σπαράζει είς πολλούς κινδύνους ακόμη ή ελληνική ελευθερία. Μου εδώσατε τους χαλινούς του κράτους. Τίνος κράτους; Μετρούμε είς τα δάκτυλα την επικράτειάν μας. Τ’ Ανάπλι, την Αίγιναν, Πόρο, Ύδρα, Κόρινθο, Μέγαρα, Σαλαμίνα. Ο Ιμπραΐμης κρατεί τα κάστρα και το μεσόγειο της Πελοποννήσου, ο Κιουτάγιας την Ρούμελη, πολλά νησιά βασανίζονται από αυτεξούσιο στρατό καί από πειρατείαν, τα δύο μεγάλα πολεμικά καράβια μας είναι αραγμένα ξαρμάτωτα εις τον Πόρο, η Αθήνα έφαγε πέρυσι τους ανδρειότερους των Ελλήνων. Που το θησαυροφυλάκιον του έθνους; Ακούω επουλήσατε και την δεκατία του φετεινού έτους πρίν σπαρθή ακόμα το γέννημα, ο τόπος είναι χέρσος, σπάνιοι οι κάτοικοι; σκόρπιοι είς τα βουνά και εις τα σπήλαια. Το δημόσιο είναι πλακωμένο από δυο εκατομμύρια λίρες στερλίνες χρέος, άλλα τόσα ζητούν οι στρατιωτικοί, η γη είναι υποθηκευμένη είς τους Άγγλους δανειστάς, ανάγκη να την ελευθερώσωμε με την ίδια απόφασι ως την ελευθερώσαμε καί από τα άρματα του Κιουτάγια και του Αιγυπτίου. Δεν λυπούμαι, δεν απελπίζομαι, προτιμώ αυτό το σκήπτρο του πόνου καί των δακρύων παρά άλλο. Ο θεός μου τάδωσε, το παίρνω, θέλει να με δοκιμάση. Είμαι από τη φυλή σας, είς ένα μνήμα μαζί με σας θα θαφτώ, ό,τι έχω, ζωή, περιουσία, φιλίες είς την Ευρώπην, κεφάλαια γνώσεων αποκτημένα από τόσα θεάματα και ακροάματα συμβάντων του κόσμου είς τάς ημέρας μου, τα αφιερώνω είς την κοινήν πατρίδα… Κατεβαίνω πολεμιστής είς το στάδιον, θα πολεμήσω ως κυβέρνησις, δεν λαθεύομαι τον έρωτα των προνομίων πού είναι φυτευμένες είς ψυχές πολλών, τα ονειροπολήματα των λογιωτάτων, ξένων πρακτικής ζωής, τοφιλύποπτο, κυριαρχικό και ανήμερο αλλοεθνών ανδρών. Η νίκη θα είναι δική μας, αν βασιλεύση είς την ακαρδίαν μας μόνο το αίσθημα το ελληνικό, ο φιλήκοος των ξένων είναι προδότης.

Αρχαιότητες σε ξένα μουσεία

O θησαυρός από τον ναό της Αφαίας, μοναδικά αγγεία και χρυσά κοσμήματα σε μουσεία του εξωτερικού

της Ε. Σημαντώνη - Μπουρνιά

Σχεδιαστική απόδοση της διακόσμησης μεγάλου
κρατήρα από την Αίγινα, 660-650 π.Χ.
Παλιότερα βρισκόταν στο Ανατολικό Βερολίνο.
Εικονίζεται ο φό­νος του Αίγισθου από τον
Oρέστη, ενώ η Κλυταιμνήστρα φεύγει
έντρομη προς τα δεξιά. Κάτω από τη λαβή,
περίεργος τριχωτός δαίμονας.
Η ΑΙΓΙΝΑ πριν ακόμα από τον αγώνα τής ανεξαρτησίας και μέχρι πολύ πρόσφατα υπήρξε επανειλημμένα πεδίο έντονης αρχαιοκαπηλικής δραστηριότητας. Oι συνθήκες κάτω από τις οποίες φυγαδεύθηκαν λαθραία από το νησί τρία αρχαιολογικά σύνολα διαφορετικών περιόδων και μεγάλης αισθητικής και επιστημονικής σημασίας θα εκτεθούν στη συνέχεια. Αναρωτιέται, κανείς, πόσα ακόμα μνημεία της αιγινήτικης πολιτιστικής κληρονομιάς κατέληξαν σε Μουσεία του εξωτερικού ή, ακόμα χειρότερα, σε ιδιωτικές συλλογές, στερώντας έτσι το νησί και τους κατοίκους του από κάτι εξαιρετικά πολύτιμο: από τα υλικά κατάλοιπα της ιστορικής τους μνήμης.
Γύρω στο 1810 μία ομάδα φιλάρχαιων Ευρωπαίων, ανάμεσα τους ο μετέπειτα διάσημος αρχιτέκτονας Charles Robert Cockerell, o John Foster,  ο βαρώνος  Carl Haller von Hallerstein τη σχεδιαστική δεινότητα του οποίου θαυμάζουμε ακόμη και σήμερα, και ο Jacques Linckh,  έγιναν μέλη μιας εταιρίας γνωστής με το όνομα Societa dei Dilettanti,  που είχε ευγενή σκοπό τη μελέτη της κλασικής αρχαιότητας. Η βίαιη απόσπαση των αρχαίων ελληνικών μνημείων, ιδιαίτερα γλυπτών και επιγραφών, από την αρχική τους θέση δεν ερχόταν καθόλου σε αντίθεση με τα ιδανικά της εταιρίας, ιδιαίτερα αν συνδυαζόταν με καλή προοπτική εμπορικού κέρδους. Μεταξύ 1811 και 1816 οι λαμπροί αυτοί νέοι, μέλη της Εταιρίας των Ερασιτεχνών, περιηγήθηκαν την Ελλάδα. Τα αποτελέσματα της δραστηριότητας που ανέπτυξαν, ειδικότερα στην Αίγινα και στο ναό του Επικουρίου Απόλλωνα στις Βάσσες της Αρκαδίας, μπορούμε σήμερα να «θαυμάσουμε» στη Γλυπτοθήκη του Μονάχου και στο Βρετανικό Μουσείο αντίστοιχα.

Η πόλη των ιστορικών χρόνων

Η πόλη-κράτος της Αίγινας, απέκτησε πλούτη και φήμη με τη ναυτιλία και το εμπόριο
Tης Ελένης Παπασταύρου
Αρχαιολόγον της Β' Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων Αττικής

Σύνολο ομαδικών τάφων, αρχές του 5ου πΧ αι.
οικόπεδο Μ. Μπουσέκα
Η ΠΟΛΗ των ιστορικών χρόνων κτίζεται κοντά στο λιμάνι, στη θέση όπου βρίσκεται και η σύγχρονη πρωτεύουσα του νησιού. O λόφος της «Κολώνας» (όπως ονομάζεται σήμερα), όπου υπήρχαν οι διαδοχικοί προϊστορικοί οικισμοί, μετατρέπεται σε τόπο ιερό, τόπο «κατοικίας» των θεών και ιδρύονται σ' αυτόν οι ναοί.
Η οργάνωση της πόλης - κράτους τοποθετείται στο πρώτο μισό του 7ου αι. π.Χ. Πρόκειται για πόλη άρρηκτα δεμένη με τη θάλασσα. Ως νησί και μάλιστα χωρίς πολλές καλλιεργήσιμες εκτάσεις στράφηκε πολύ νωρίς στη ναυτιλία και το εμπόριο. Από αυτές τις δραστηριότητες απέκτησε πλούτη και φήμη. Ενα απόσπασμα του Ησιόδου περιγράφει τους Αιγινήτες ως τους πρώτους θαλασσοπόρους, ως κατασκευαστές των ιστιοφόρων και κωπηλατών πλοίων.
Σύμφωνα με τις αρχαίες πηγές η Αίγινα συγκαταλέγεται στις πόλεις, που υπήρξαν για κάποιο χρονικό διάστημα θαλασσοκράτορες. Η φήμη του νησιού γύρω από τα ναυτικά πράγματα αποτυπώνεται και σε ύμνους, που συνέθεσε ο Πίνδαρος προς τιμήν Αιγινητών αθλητών, οι οποίοι νίκησαν σε διάφορους αγώνες. Με την ευκαιρία της εξύμνησης τους γίνεται αναφορά στην πόλη που τους ανέθρεψε και συχνά της αποδίδεται το επίθετο «ναυσικλυτός»: ονομαστή για τα πλοία της. O Ηρόδοτος μιλάει με θαυμασμό για τον Αιγινήτη έμπορο Σώστρατο, που απέκτησε μυθώδη πλούτη από τα μακρινά του ταξίδια.

Παραδοσιακός Αιγινήτικος Οικισμός

Λαϊκά, προνεοκλασικα και νεοκλασικά σπίτια κοσμούνται με πανέμορφες αυλόθυρες, αίθρια και χρώματα

Tης Μαρίας Π. Σπέντζα Ζωγράφου
 
Oικία Καραπάπου στην... «Περιβόλα»
(φωτ.: Δημ. Μωραΐτης).
ΤΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ αιγινίτικο σπίτι είναι χτισμένο σε βράχια -ακόμα και στον κάμπο- που ισοπεδώνονται, γι' αυτό δεν έχει ανάγκη από θεμέλιο για να στεριώσει ή όταν χρειάζεται γίνεται σε μικρό βάθος με ίδιο τοίχωμα ανωδομής.
Στα παράλια της πόλης και τα νεότερα ακόμα σπίτια είναι χτισμένα κατά το συνεχές σύστημα με ίδια όψη ενώ στην πρωτεύουσα επικρατεί γενικά το κατά πτέρυγες οικοδομικό σύστημα. Καθώς απομακρύνονται από το κέντρο, στους μικροσυνοικισμούς, στα χωριά και στις ακτές ακόμα, τα σπίτια κτίζονται ελεύθερα σε μεγάλες εκτάσεις γης και αποστάσεις μεταξύ τους.
Δυο βασικοί τύποι, το ισόγειο σπίτι και το δίπατο, δημιούργησαν στην εξέλιξη τους τις συνθετότερες παραλλαγές και τις αστικές μορφές του παραδοσιακού Αιγινήτικου σπιτιού.
O αρχικός τύπος είναι το μονόχωρο ισόγειο με τρία τυπικά επίπεδα  το χαμηλοτάβανο αμπάρι στη μεγαλύτερη κλίση του εδάφους, την ισόγεια μεγάλη κάμαρα και το υπερυψωμένο χτιστό ή ξύλινο πατάρι που έπιανε τη μια στενή πλευρά του σπιτιού και χρησίμευε για τον ύπνο - ο κράβατος. Η παλιά στενόμακρη κάτοψη υπαγορευόταν από το κοντό μήκος που κόβανε τότε τα ξύλα για το δώμα που τη σκέπαζε, ενώ οι νεότερες κατόψεις με την τεχνολογική πρόοδο γίνανε πιο φαρδιές.

Ναός της Αφαίας - Αετώματα

Χρωματική αναπαράσταση του Δυτικού Αετώματος

Δυτικό Αέτωμα Ναού της Αφαίας
Μετά από τον εντοπισμό ιχνών χρώματος στα αρχιτεκτονικά μέλη του ναού της Αφαίας το 1811, έγιναν πολλές προσπάθειες για την αναπαράσταση των χρωμάτων που αυτά είχαν.
Το 1901 ο Αdolf Furtwängler, διευθυντής τότε της Γλυπτοθήκης του Μονάχου, βρήκε τα σημεία στερέωσης των μορφών των αετωμάτων, που έκαναν δυνατή την ασφαλή αναπαράσταση της διάταξης των μορφών. Ο Furtwängler ανέθεσε στον γλύπτη Κarl Βaur την κατασκευή προπλασμάτων και των δύο αετωμάτων σε κλίμακα 1:5. Με τα προπλάσματα αυτά αναπαραστάθηκε η διάταξη των μορφών και ο πλούσιος χρωματικός διάκοσμός τους. Το τελευταίο τρίτο του 19ου αι. είχε αυξηθεί σημαντικά ο αριθμός των ευρημάτων αρχαίας πλαστικής με ίχνη χρώματος. Με βάση τα νέα ευρήματα κατασκευάστηκαν οι μορφές των προπλασμάτων σε γύψο και επιζωγραφίστηκαν με μπλε, κόκκινο και χρυσό χρώμα.
Επειδή ο Furtwängler δεν είχε στη διάθεση του επαρκείς πληροφορίες σχετικά με τη διακόσμηση των ενδυμάτων και των όπλων των εναέτιων μορφών, χρησιμοποίησε ως πηγή άντλησης πληροφοριών, όχι μόνο τα νέα ευρήματα της αρχαϊκής περιόδου από την Ακρόπολη της Αθήνας, αλλά και τις αττικές αρχαϊκές αγγειογραφίες. Από τη διάσημη κύλικα του Ευφρόνιου δανείστηκε τη μορφή του φτερωτού κάπρου ως έμβλημα μιας ασπίδας. Αν και ορισμένα στοιχεία των μορφών των προπλασμάτων δεν ήταν απόλυτα τεκμηριωμένα, ο Furtwängler φρόντισε για τη μεγαλύτερη δυνατή αυθεντικότητα και επιστημονική αρτιότητα. Τα προπλάσματα ήταν εκτεθειμένα στην «Αίθουσα των Αιγινητών» της Γλυπτοθήκης του Μονάχου και καταστράφηκαν κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.
Μια δεύτερη εκδοχή του προπλάσματος του δυτικού αετώματος βρίσκεται σήμερα στη Ζυρίχη.

Χρωματική αναπαράσταση κεφαλής πολεμιστού του Ανατολικού Αετώματος

Ο πολεμιστής (περ. 490 π.Χ) παριστανόταν σε στάση επίθεσης, με λυγισμένο τον κορμό και το κεφάλι ελαφρά σκυμμένο προς τα εμπρός να σπεύδει σε βοήθεια ενός συντρόφου του. Φορεί κράνος με επιρρίνιο (προστατευτικό στέλεχος για τη μύτη) και παραγναθίδες, οι οποίες είναι ανασηκωμένες. Στο κράνος διακρίνεται ρομβοειδές πλέγμα, το οποίο με τη χρήση υπεριώδους ακτινοβολίας φαίνεται ότι αποτελεί τμήμα μιας ζωγραφικής διακόσμησης με φολίδες. Επειδή τα ανθεκτικότερα χρώματα είναι το κόκκινο και το μπλε και σε αρκετές φολίδες διατηρούνται ίχνη μπλε χρώματος, θεωρείται πολύ πιθανόν ότι οι ενδιάμεσες φολίδες θα ήταν κόκκινες. Για το καταυχένιο (το τμήμα του κράνους που προστάτευε τον αυχένα) είχε χρησιμοποιηθεί το διακοσμητικό θέμα των ανθεμίων και λουλουδιών λωτού, όπως στο κράνος της Αθηνάς. Εδώ παρουσιάζεται μια απλούστερη χρωματική σύνθεση, η οποία φαίνεται πιθανή από την κατάσταση διάβρωσης της επιφάνειας του μαρμάρου.


(πηγή: Με περισσότερες φωτογραφίες http://www.windmillstravel.com/gr/)

Ναός τnς Αφαίας

Η παράδοση: Ο Παυσανίας έχει αφήσει μερι κές πληροφορίες για την Αφαία, η οποία προήλθε από κάποιες παραδόσεις της Κρήτης. Ο Δίας και η Κάρμη είχαν μια κόρη που ονομάζονταν Βριτόμαρτις. Εκείνη αγαπούσε το κυνή γι και γι' αυτό τον λόγο η Θεά Αρτέμιδα της έδειχνε ιδιαίτερη προτίμηση. Αλλά ο Μίνωας την ερωτεύθηκε κι ενώ εκείνη προσπαθούσε να ξεφύγει πήδηξε στη θάλασσα και πιάστηκε στα δίχτυα ενός ψαρά που την περιμάζεψε στο καράβι του. Έπειτα ένας από τους ναύτες την ερωτεύθηκε. Εκείνη προσπάθησε να δραπετεύσει ξανά, πήδηξε μέσα στη θάλασσα και κολύμπησε μέχρι την Αίγινα. Αμέσως πήρε το δρόμο προς τα βορειοανατολικά όπου υπήρχε το άλσος του νησιού. Οι ναύτες την παρακολουθούσαν που χάνο νταν σιγά σιγά και γι' αυτό το λόγο την ονόμασαν Αφαία = Άφαντη (εξαφανίζομαι), και από ότι μας λέει η παράδοση, εκείνη κρύφτηκε σε ένα σπήλαιο στον περίβολο του αρχαϊκού ναού. Κατά τη διάρκεια των ανασκαφών που πραγματοποιήθηκαν εκεί το 1901, πολλά ευρήματα της Μυκηνοϊκής εποχής ήρθαν στο φως. Έτσι μπορούμε να συμπεράνουμε ότι οι κάτοι κοι αυτής της περιοχής λάτρευαν αυτή τη θεότητα από την προϊστορική εποχή. Οι Κρήτες αποκαλούσαν την Αφαία "Δίκτυννα".

Οι κλεμμένοι «Αιγινήτες» στο Μόναχο

Εγχρωμη αναπαράσταση γλυπτών
του δυτικού αετώματος του ναού της
Αθηνάς Αφαίας στην Αίγινα
«Τη δεύτερη ημέρα,ένας από τους εργάτες που έσκαβε στο εσωτερικό κλίτος συνάντησε ένα κομμάτι μάρμαρο της Πάρου, το οποίο τράβηξε την προσοχή του, γιατί όλο το κτίσμα ήταν από πέτρα. Αποδείχθηκε ότι επρόκειτο για το κεφάλι ενός πολεμιστή με περικεφαλαία, καθ΄όλα τέλειο.Κειτόταν με το πρόσωπο προς τα επάνωκαι,καθώς τα χαρακτηριστικά αποκαλύπτονταν βαθμιαία,δεν μπορείτε να φανταστείτε τον βαθμό της έκστασης και της συγκίνησης που νιώθαμε. Ενα τελείως νέο κίνητρο έδινε συγκεκριμένη τροπή στη δουλειά μας.Δεν άργησε να ξεφυτρώσει και άλλο κεφάλι,ύστερα ένα πόδι και τελικώς ανακαλύψαμε κάτω από τα γκρεμισμένα τμήματα του ναού όχι λιγότερα από 16 αγάλματα και 13 κεφάλια, χέρια, πόδια κ.λπ.».
Ηταν Απρίλιος του 1811 όταν συνέβαιναν αυτά που περιγράφει ο βρετανός αρχιτέκτονας Τσαρλς Ρόμπερτ Κόκερελ στον ναό της Αφαίας στην Αίγινα. Μαζί με τον βαρόνο Χάλερ του Χάλερσταϊν, επίσης αρχιτέκτονα και αρχαιολόγο στην υπηρεσία του βασιλιά της Βαυαρίας, έναν ακόμη βρετανό αρχιτέκτονα, τον Τζον Φόστερ, και τον ζωγράφο Γιάκομπ Λινκ είχαν ξεκινήσει από την Αθήνα για την Αίγινα προκειμένου να μελετήσουν τον ναό του Πανελληνίου Διός, όπως θεωρούσαν τότε το ιερό της Αφαίας.

Μυκήνες και Κρήτη ασκούσαν στο νησί συγκεκριμένη πολιτική διευρυμένου ιμπεριαλιστικού χαρακτήρα

Γεφυρόστομη πρόχους, η οποία
χρονολογείται γύρω στο 1450 π.Χ.
(πρώιμος ανακτορικός ρυθμός).
Η ΑΙΓΙΝΑ το 17ο και 16ο αι. π.Χ., εποχή της μινωικής θαλασσοκρατιας στο Αιγαίο και τη Μεσόγειο, διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη διακίνηση των αγαθών ανάμεσα στα παράλια της Μ. Ασίας, την Αίγυπτο, τις Kυκλάδες, την Hπειρωτική Eλλάδα και την Πελοπόννησο, προετοιμάζοντας έτσι το δυναμικό της ρόλο στην επερχόμενη πολιτιστική μεταβολή. Η πλεονεκτική γεωγραφική της θέση στα προστατευμένα και προσιτά νερά του κόλπου που ενώνει την Αττική με την Αργολίδα, προσήλκυσε από πολύ νωρίς επιδέξιους ναυτικούς και δραστήριους εμπόρους.
Η εγκατάσταση και ανάπτυξη από τη νεολιθική περίοδο μιας κοινωνίας ανθρώπων που γνωρίζουν καλά τη θάλασσα και τους νόμους της συνδιαλλαγής ήταν η βάση στην οποία θεμελιώθηκαν οι δραστηριότητες για την ανάπτυξη του εμπορίου. Αυτός Ίσως είναι και ο λόγος που η Αίγινα δεν πλήττεται από τις ανακατατάξεις που συμβαίνουν στο χώρο του Αιγαίου από το τέλος της ΠΕ II ώς τη ΜΕ II-III, εποχή ανόδου και πτώσης της μινωικής κυριαρχίας.
Τα κρητικά και «συμμαχικά» πλοία την περίοδο αυτή διατρέχουν όλη τη Μεσόγειο πλέοντος κυρίως κοντά στα παράλια για ασφάλεια και ανεφοδιασμό, ενώ παράλληλα δημιουργούν σχέσεις φιλίας που ισχυροποιούνται με οικογενειακούς δεσμούς για εμπορικούς και διπλωματικούς λόγους. Oι Αιγινήτες ανταποκρίνονται με ευελιξία στις απαιτήσεις των καιρών. Τους δεσμούς επικοινωνίας με την Κρήτη φανερώνει η εισηγμένη κεραμεική με τη φημισμένη τεχνοτροπία, γνωστή ως καμαραϊκός ρυθμός. Η ανάπτυξη σχέσεων σταθερότητας και ευημερίας των κατοίκων του μικρού νησιού, που όχι μόνο μιμούνται αλλά και αναπαράγουν τα κρητικά διακοσμητικά θέματα, φανερώνει ότι έχουν αφομοιώσει και συμπλέουν με τις αρχές του κρητικού πολιτισμού.

Γεωμορφολογία, μυθολογική παράδοση και η πρώτη κατοίκηση κατά τους νεολιθικούς χρόνους

Πήλινο πρόπλασμα - αναπαράσταση χυτηρίου
χαλκού από την περιοχή της Κολώνας, 4ος οικισμός
 (2300 - 2200 π.Χ. - Μουσείο Αίγινας).
Η ΘΕΣΗ της Αίγινας στη μέση του Σαρωνικού Κόλπου, ώστε να είναι ορατή απ' όλες τις πλευρές, αλλά και να ελέγχει τις θαλάσσιες οδούς, σε μια περιοχή κατοικημένη και δραστήρια ήδη από τις πρώτες φάσεις του ανθρωπίνου βίου, είναι εξαιρετικά πλεονεκτική για την καλλιέργεια πολιτιστικών και εμπορικών σχέσεων, αλλά και να δεχθεί και να αναπτύξει στα όρια της πολιτισμό. Oι ακτές που την περιβάλλουν και απέχουν περί τα δεκαέξι μίλια η καθεμία είναι από την Ανατολική πλευρά μέχρι ΒΑ η Αττική, από τη Βόρεια έως ΒΔ οι ακτές της Μεγαρίδος και της ΒΑ Κορινθίας, από τη Δυτική μέχρι ΝΔ η Επιδαυρία και η Τροιζηνία.
Προς την πλευρά αυτή ο δρόμος από και προς την Πελοπόννησο συντομεύεται από το Αγκίστρι και τη Μονή. Η αιχμηρή νότια πλευρά του νησιού αγναντεύει το ανοιχτό πέλαγος, από όπου η θαλάσσια οδός προς τον Αργολικό Κόλπο, τις Κυκλάδες, τις δυτικές πελοποννησιακές ακτές, τα Kύθηρα και την Kρήτη.
Η Αίγινα έχει τη μορφή ισοσκελούς τριγώνου. Η έκταση της καλύπτει 82,63 τετραγωνικά χιλιόμετρα, με ανάπτυγμα ακτών 56,5 τ.χμ. Η μορφή της είναι αποτέλεσμα των τελευταίων τεκτονικών διαταραχών του καινοζωικού αιώνος. Από την Αττική χωρίσθηκε από την πλειοκαινική θάλασσα, ενώ οι βαθιές διαρρήξεις της, καθώς και της απέναντι πελοποννησιακής ακτής δημιούργησαν το ηφαίστειο της, καθώς και των Μεθάνων. Oι δυο μεγάλες εκρήξεις του ηφαιστείου της Αίγινας, που σημειώθηκαν μέσα στα όρια του πλειόκαινου συνετέλεσαν στη διαμόρφωση των πετρωμάτων και των ακτών της.