Μυθολογία

Μύθοι και θρύλοι που ορίζουν την ύπαρξη της Αίγινας, η οποία από νύμφη έγινε νησί



O λόφος της Κολώνας με τον ναό του Απόλλωνα

και λείψανα του προϊστορικού οικισμού.

OI ΠΑΛΙΟΤΕΡΕΣ μαρτυρίες που έχουμε για την Αίγινα καλύπτονται από το μύθο. Λέγεται ότι τη νύμφη Αίγινα, την ομορφότερη από τις είκοσι κόρες του ποτάμιου θεού Ασωπού, έκλεψε ο Δίας αφού μεταμορφώθηκε σε αετό και την εγκατέστησε στο ακατοίκητο τότε νησί την Oινώνη ή Οινοπία για να την κρύψει από την οργή της Ηρας. O Ασωπός ειδοποιήθηκε από τον Σίσυφο που είδε την αρπαγή από τον Ακροκόρινθο και βγήκε σε αναζήτηση της κόρης του, αλλά αναγκάστηκε να γυρίσει πίσω στην κοίτη του, κεραυνοβολημένος από το Δία. Από τη νύμφη Αίγινα πήρε τότε το όνομα του το νησί. Σύμφωνα όμως με άλλο μύθο ο Δίας για να αποφύγει την οργή του Ασωπού μεταμόρφωσε την Αίγινα σε νησί και τον εαυτό του σε πέτρα.

Από την ένωση του Δία και της Αίγινας γεννήθηκε ο Αιακός, ο μυθικός βασιλιάς της Αίγινας και περιώνυμος γενάρχης των Αιακιδών.

Oι Αιγινήτες πίστευαν ότι ήταν αυτόχθονες, αναφέρεται ότι οι παλιότεροι κάτοικοι της Αίγινας πέθαναν όλοι από αρρώστια που έστειλε η Ηρα οργισμένη κατά του Δία. Τότε ο Δίας, ύστερα από παράκληση του Αιακού, μεταμόρφωσε τα μυργμήγκια σε ανθρώπους, τους οποίους ονόμασε ο Αιακός Μυρμηδόνες.

Αιακός ο πρόγονος

Τμήμα του τείχους, στο λόφο της Κολώνας.

Σύμφωνα με το μύθο ο Αιακός παντρεύτηκε την Ενδηίδα και από το γάμο τους γεννήθηκαν ο Πηλέας και ο Τελαμώνας, ενώ με τη Νηρηίδα Ψαμάθη ο Αιακός απέκτησε ακόμη ένα γιο, τον    Φώκο, τον πιο επιδέξιο ανάμεσα στους νέους σε όλα τα αγωνίσματα. O Πηλέας και ο Τελαμώνας από ζήλια σκότωσαν τον Φώκο και οργισμένος ο Αιακός έδιωξε τους γιους του από την Αίγινα. O Πηλέας κατέφυγε στη Φία και εκεί απέκτησε από τη Θέτιδα τον Αχιλλέα. O Τελαμώνας πήγε στη Σαλαμίνα όπου απέκτησε γιο, τον Αίαντα, βασιλιά της Σαλαμίνας και ήρωα του τρωικού πολέμου. Τα παιδιά του Φώκου εγκαταστάθηκαν στην περιοχή του Παρνασσού την οποία ονόμασαν από τον πατέρα τους Φωκίδα.

Από τους Αιακίδες τους απογόνους του Αιακού έλκουν την καταγωγή τους πολλά γένη: από το γιο του Αχιλλέα τον Πύρρο ή Νεοπτόλεμο κατάγονταν οι μολοσσοί, οι πρόγονοι των βασιλέων της Ηπείρου. Από τον Αίαντα καταγόταν ο Μιλτιάδης ο νικητής του Μαραθώνα και ο γιος του Κίμωνας. O Τεύκρος άφησε στην Κύπρο τους Τευκρίδες από τους οποίους καταγόταν ο βασιλιάς της Κύπρου Ευαγόρας.

O Ηρόδοτος αφηγείται ότι οι Αιγινήτες διατηρούσαν ιερά ομοιώματα των Αιακιδών τα οποία πριν από τη Ναυμαχία της Σαλαμίνας ζήτησαν οι ναύαρχοι του ελληνικού στόλου να τα στείλουν από την Αίγινα. Στην ακμή της μάχης είδαν οι Αθηναίοι μορφές οπλισμένες από την κορυφή του νησιού να απλώνουν προστατευτικά τα χέρια τους επάνω από τον ελληνικό στόλο και απέδωσαν τη νίκη τους στην παρέμβαση των Αιακιδών.

Ελλάνιος Δίας

Με τον Αιακό συνδέεται η λατρεία του Διός Ελλανίου. Oι Ελληνες ίδρυσαν ιερό στην ψηλότερη κορυφή της Αίγινας, στο Ορος, εκεί όπου σύμφωνα με το μύθο ο Αιακός θυσίασε και ικέτευσε τον Δία να ρίξει βροχή για να σώσει τη χώρα από την ξηρασία. O Δίας, ως θεός καιρικός, λατρεύεται σε κορυφές βουνών και για το Ελλάνιο ο Θεόφραστος λέει «εάν εν Αιγίνη επί του Διός Ελλανίου νεφέλη καθίζηται ως το πολλά ύδωρ γίνεται».

Η επίκληση του Διός ως Ελλανίου εμφανίζεται από τον 7ο αι. π.Χ., όταν το όνομα Ελλάς και Ελληνες γενικεύθηκε για όλους όσοι μιλούσαν την ελληνική γλώσσα. O Ηρόδοτος αναφέρεται στον Δία Ελλάνιο και ο Πίνδαρος εμφανίζει τους γιους του Αιακού να στέκονται «παρ' βωμόν πατέρος Ελλανίου». Η προσωνυμία του Διός ως «Πανελληνίου» και το ιερό στο όρος «Πανελλήνιο» αναφέρονται για πρώτη φορά από τον Παυσανία.

Σε ένδειξη ευγνωμοσύνης προς τον Αιακό οι Αιγινήτες ίδρυσαν τέμενος, το «Αιάκειο», τετράγωνο ιερό περίβολο από λευκό μάρμαρο σε πολύ εμφανές μέρος της πόλης όπως σημειώνει ο Παυσανίας, ο οποίος επισκέφθηκε την Αίγινα τον 2ο αι. μ.Χ. Oι Αιγινήτες θέσπισαν επίσης προς τιμήν του Αιακού γυμνικούς και μουσικούς αγώνες, τα «Αιάκεια» στα οποία έπαιρναν μέρος και ξένοι αθλητές. «Αιακίδαν τ' ευαρκές άλσος» υμνεί ο Πίνδαρος. Σ' αυτό ζήτησε άσυλο ο Δημοσθένης όταν εξορίστηκε στην Αίγινα το 324 π.Χ. Κοντά στο Αιάκειο είδε ο Παυσανίας τον τάφο του Φώκου, γιου του Αιακού.

Από τους ναούς, τα ιερά και τα δημόσια κτίρια της αρχαίας πόλης που περιγράφει ο Παυσανίας, κανένα δεν είναι σήμερα ορατό, εκτός από τα ερείπια του ναού του Απόλλωνα τα οποία σώζονται στο ύψωμα του ακρωτηρίου της Κολώνας, την Ακρόπολη της αρχαίας πόλης. Διατηρείται τμήμα από το κρηπίδωμα του ναού, καθώς και από τον οπισθόδομο ένας κίονας όρθιος, από τον οποίο ονομάσθηκε ο λόφος «Κολώνα».

Τα σωζόμενα λείψανα του κρηπιδώματος ανήκουν στον υστεροαρχαϊκό ναό ο οποίος κτίστηκε στη δεκαετία 520 -510 π.Χ. O ναός ήταν δωρικός περίπτερος με έξι κίονες στις στενές και ένδεκα κίονες στις μακρές πλευρές. Oι κίονες είχαν ύψος 8 μέτρων. Oι τοίχοι και οι κίονες του ναού είχαν επίχρισμα από λευκό κονίαμα, ενώ το δάπεδο του σηκού είχε επίστρωση από κόκκινο κονίαμα. Η κεράμωση ήταν πήλινη εκτός από τους ηγεμόνες κεράμους, οι οποίοι ήταν μαρμάρινοι και είχαν γραπτή κόσμηση. Στο δυτικό αέτωμα υπήρχε παράσταση αμαζονομαχίας, ενώ από το ανατολικό σώθηκαν ελάχιστα θραύσματα και δεν είναι δυνατή η αναπαράσταση. Συγχρόνως με τον υ-στεροαρχαϊκό ναό κατασκευάζεται τείχος από μεγάλους ορθογώνιους πωροπλίνθους που περιβάλλει το τέμενος του θεού. θραύσματα από αρχιτεκτονικά μέλη και γλυπτά από πώρινα αετώματα που ήρθαν στο φως κάτω από την θεμελίωση του υστεροαρχαϊκού ναού, μαρτυρούν την ύπαρξη ενός παλιότερου περίπτερου ναού ο οποίος χρονολογείται στα 570-560 π.X. Διαπιστώθηκε επίσης η ύπαρξη ενός ακόμη αρχαιότερου ναού του 600 π.Χ.

Η μαρμάρινη Σφίγγα

Στις αρχές του περασμένου αιώνα,
στις ανασκαφές της Κολώνας
ανακαλύ­φθηκε η μαρμάρινη Σφίγγα,
η οποία είχε στηθεί στο ιερό,
 επάνω σε ψηλό κίο­να, το 620 π.Χ.,
 δηλαδή πριν από την κατασκευή τ
ου αρχαιότερου ναού.

O Γερμανός αρχαιολόγος A. Furtwangler  βρήκε στις ανασκαφές της Κολώνας, στις αρχές του περασμένου αιώνα, τη μαρμάρινη Σφίγγα η οποία είχε στηθεί στο ιερό επάνω σε ψηλό κίονα το 620 π.Χ., δηλαδή πριν από την κατασκευή του αρχαιότερου ναού. Χάλκινο αντίγραφο της Σφίγγας έχει τοποθετηθεί στον τάφο του στο Α' Νεκροταφείο της Αθήνας.

Oι παλιότεροι μελετητές απέδιδαν τα λείψανα του ναού του Απόλλωνα στον ναό της Αφροδίτης. O Παυσανίας αναφέρει ότι ο ναός βρισκόταν «κοντά στο λιμάνι στο οποίο κυρίως προσορμίζονται πλοία». Από αυτά συμπεραίνεται ότι ο ναός της Αφροδίτης ήταν κοντά στο αρχαίο «εμπορικό λιμάνι» της Αίγινας.

Από τις έως τώρα ενδείξεις δεν μπορούμε να προσδιορίσουμε με βεβαιότητα την θέση του Αιακείου και του τάφου του Φώκου τα οποία αναφέρει ότι είδε ο Παυσανίας.

O Παυσανίας μετά τον ναό της Αφροδίτης, το Αιάκειο και τον τάφο του Φώκου, συνεχίζοντας την περιήγηση του, αναφέρει τον «λεγόμενο Κρυπτό λιμένα». O «Κρυπτός λιμένας» κατασκευάστηκε, όπως συμπεραίνεται, στον όρμο ο οποίος σχηματίζεται στα νότια του υψώματος της Κολώνας όπου μέσα στη θάλασσα διακρίνονται τα λείψανα από δύο αρχαίους λιμενοβραχίονες οι οποίοι προστάτευαν το λιμάνι αφήνοντας άνοιγμα για την είσοδο των πλοίων. Σε επαφή με τα δύο σκέλη των λιμενοβραχιόνων σώζονται κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας, τα ερείπια των αρχαίων νεωσοίκων. Σήμερα δεν αμφισβητείται πλέον ότι το λιμάνι αυτό ήταν ο «Κρυπτός λιμένας», ο πολεμικός ναύσταθμος της αρχαίας Αίγινας, τον οποίο προφανώς έκρυβε από τη θάλασσα το ψηλό τείχος που συνεχιζόταν επάνω στους λιμενοβραχίονες.

Κοντά στον «Κρυπτό λιμένα» αναφέρει ο Παυσανίας ότι «υπάρχει θέατρο που αξίζει να το δει κανείς, όμοιο και στο μέγεθος και στην άλλη κατασκευή με το θέατρο της Επιδαύρου.

Τη θέση του θεάτρου τοποθετούσε ο G. Welter στην ανατολική πλαγιά του υψώματος της Κολώνας που κατεβαίνει με μεγάλη κλίση προς την κοιλάδα. Στην ανατολική πλευρά του κοίλου του θεάτρου τοποθετούσε το στάδιο που στήριζε και στηριζόταν στο θέατρο κατά τα λεγόμενα του Παυσανία.

O H. Walter  τοποθετεί το θέατρο ανατολικά του λόφου της Κολώνας και της σημερινής οδού Καζαντζάκη όπου σχηματίζονται άνδηρα καλλιέργειας και το στάδιο επάνω στο ύψωμα των ανεμόμυλων πίσω από το κοίλο του θεάτρου.

Πρόσφατα δημοσιεύθηκαν παλιά τοπογραφικά διαγράμματα, σχέδια προοπτικά και σχέδια της κάτοψης του Καποδιστριακού Λοιμοκαθαρτηρίου της Αίγινας το οποίο βρισκόταν στη θέση που ως σήμερα ονομάζεται Καραντίνα και κατεδαφίστηκε στα τέλη του περασμένου αιώνα. Το ημικυκλικό σχήμα της κάτοψης του κτιρίου και η ακτινοειδής εσωτερική διάταξη επιμηκών, υπαίθριων διαδρόμων, έθεσε και πάλι το θέμα της θέσης του αρχαίου θεάτρου της Αίγινας. Η πληροφορία επίσης του Παυσανία ότι ο ναός του Απόλλωνα ήταν κοντά στο ναό του Διονύσου του οποίου η λατρεία συνδέεται με το αρχαίο δράμα, προσθέτει ακόμη ένα στοιχείο στην τοπογραφία της περιοχής ως προς τη θέση του αρχαίου θεάτρου.

Κοντά στο ναό του Απόλλωνα και του Διονύσου υπήρχε σύμφωνα με τον Παυσανία ναός της Αρτέμιδος του οποίου λείψανα της θεμελίωσης έχουν διατηρηθεί.

Το «Θεάριον»

Στη βόρεια κλιτύν του λόφου της Κολώνας, έξω από τον αρχαίο περίβολο του τεμένους, κτίστηκε την ίδια εποχή με τον υστεροαρχαϊκό ναό του Απόλλωνα το «θεάριον», η θεμελίωση του οποίου ήρθε στο φως πρόσφατα με τις ανασκαφές του H. Walter . Το κτίριο προοριζόταν για θρησκευτικές τελετές και συμπόσια τα οποία πρόσφεραν οι θεωροί στον λαό σε διάφορες γιορτές που οργάνωναν, όπως π.χ. για τη νίκη αθλητών.

O Πίνδαρος αναφέρεται στο «θεάριον» και υμνεί τον Αριστοκλείδα νικητή σε αγώνες.

Το «θεάριον» κατεδαφίστηκε στους αυτοκρατορικούς χρόνους επί Ιουλίας Δόμνας στα μέσα του 3ου αι. μ.Χ. για να κτιστεί το καινούργιο τείχος που περιέβαλλε το τέμενος του θεού. Oι λιθόπλινθοι που έφεραν τις επιγραφές των θεωρών εντοιχίσθηκαν και διακρίνονται σήμερα στο ρωμαϊκό τείχος.

Στη βυζαντινή εποχή η κατασκευή οικοδομών με υλικό από τα αρχαία μνημεία της Κολώνας, ολοκλήρωσε την καταστροφή που είχε προξενήσει η εγκατάλειψη αιώνων. Την εποχή του Καποδίστρια ο Αμερικανός φιλέλληνας S. G. Howe,  για να δώσει δουλειά στους Ελληνες πρόσφυγες που είχαν φθάσει στην Αίγινα, έδωσε εντολή να κατασκευάσουν την προκυμαία στο σημερινό λιμάνι με τις λιθοπλίνθους του κρηπιδώματος του ναού του Απόλλωνα.
(Άρθρο της Tης Ιφιγένειας Δεκουλάκου   Αρχαιολόγου της Β' Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων Αττικής. Δημοσιεύτηκε στην ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 7-9-1997)

Η ΑΡΧΑΙΑ ΑΙΓΙΝΑ

Η μυθολογική παράδοση θέλει την Αίγινα να έχει πάρει το όνομα της από τη νύμφη Αίγινα. Η νύμφη Αίγινα ήταν κόρη του Ασωπού ποταμού και της Μετώπης. Την άρπαξε ο Δίας όπως τόσες και τόσες θνητές που του άρεσαν και την έφερε στο νησί που τότε ονόμαζονταν σύμφωνα με διάφορες πηγές (Ηρόδοτος, Πίνδαρος, Στράβωνας), Οινώνη, Οινώνα ή Οινοπία. Ο Δίας έκανε με την Αίγινα ένα γιο τον Αιακό, που από την εκδικητική μανία της Ήρας βρέθηκε μόνος του στο νησί και γιαυτό παρακάλεσε τον πατέρα του να μεταμορφώσει τα μυρμήγκια σε ανθρώπους. Έτσι απόκτησε η Αίγινα τους πρώτους της κατοίκους, τους Μυρμιδόνες.

 Πολλοί ερευνητές συμφωνούν ότι αυτή η μυθολογική παράδοση αλλά και όλη η ομάδα των μύθων των Αιακίδων που έχει και μεγάλη σχέση με τα ομηρικά έπη είναι απλά μια παράδοση που δημιουργήθηκε για να δικαιολογήσει την καταγωγή τους από την Αίγινα και απηχεί τις μνήμες από την κάθοδο των ελληνικών φύλων προς τα νότια και την κατάκτηση της Αίγινας από τους Μυρμιδόνες που η κοιτίδα τους ήταν η Θεσσαλία. Στη Θεσσαλία άλλωστε υπάρχει από τα πολύ παλιά χρόνια, ποταμός Ασωπός και πόλη με το όνομα Αιγίνιον.

Ο Αιακός, ο πρώτος βασιλιάς της Αίγινας, απόκτησε τρεις γιούς. Τον Πηλέα και τον Τελαμώνα από την Ενδηίδα και τον Φώκο από την Νηριήδα Ψαμάθη που μάταια μεταμόρφωθηκε σε φώκια για να αποκρούσει τον έρωτα του. Τα δύο μεγαλύτερα αδέρφια όμως επειδή ζήλευαν την αγάπη του πατέρα τους για τον μικρό τους αδερφό, τον σκότωσαν σε έναν αγώνα δισκοβολίας και γι'αυτό το λόγο ο Αιακός τους έδιωξε από την Αίγινα. Ο Τελαμώνας πήγε στην Σαλαμίνα και ο Πηλέας μαζί με τους Μυρμιδόνες στην Φθία στην Θεσσαλία.

Ο πρώτος βασιλιάς και οικιστής της Αίγινας σύμφωνα με τη μυθολογία, ήταν γίος του Δία και της νύμφης Αίγινας που έδωσε το όνομα της στο νησί. Η Αίγινα που ήταν κόρη του Ασωπού ποταμού και της Μετώπης, κάποτε τράβηξε την προσοχή του Δία, ο οποίος μεταμόρφωθηκε σε αετό και την πήγε στο νησί του σαρωνικού, όπου από τον έρωτα τους γεννήθηκε ο Αιακός. Όταν ο Ήρα έμαθε ότι ο Δίας απόκτησε κι άλλο γιο από το θυμό της έστειλε ένα φίδι σε ένα ποτάμι της Αίγινας όπου γέννησε χιλιάδες αυγά και φίδια κατέκλυσαν το νησί. Σαν να μην έφτανε αυτή η συμφορά, ένας ζεστός αέρας κράτησε για πολλούς μήνες και ξέρανε το νησί. Κάτω από αυτές τις σκληρές συνθήκες οι κάτοικοι του νησιού πέθαναν όλοι. Ο Αιακός έτσι απόμεινε μόνος του να θρηνεί. Στις ικεσίες και τους θρήνους του τελικά απάντησε ο πατέρας του Δίας στέλνοντας κλασικά έναν κεραυνό και κάνοντας να φυτρώσει μια ιερή βαλανιδιά. Τότε ξαφνικά φάνηκε μια μεγάλη σειρά από μυρμήγκια που κρατούσαν σπειριά και ανέβαιναν στον κορμό της ιερής βαλανιδιάς του Δία. Ο Αιακός τότε παρακάλεσε τον πατέρα του να του χαρίσει τόσους υπηκόους όσα ήταν και τα μυρμήγκια. Και όντως το ίδιο βράδυ ο Δίας του έκανε το χατήρι και μεταμόρφωσε τα έντομα σε ανθρώπους. Ο Αιακός τους καινούργιους κατοίκους της Αίγινας τους ονόμασε Μυρμιδόνες.

Ο Αιακός παντρεύτηκε την Ενδηίδα από τα Μέγαρα κόρη του Σκίρωνα και έκανε δύο γιούς, τον Πηλέα τον μετέπειτα πατέρα του ηρωικού Αχιλλέα και τον Τελαμώνα, πατέρα του επίσης ηρωικού Αίαντα. Μεγάλο σοι οι Αιακίδες! Από μια νηριήδα που του γυάλισε, την Ψαμάθη και παρόλο που η καυμένη μεταμορφώθηκε σε φώκια για να του ξεφύγει, απόκτησε άλλο ένα γιο, τον Φώκο. Αυτό το στερνοπαίδι του το αγαπούσε πάρα πολύ ο Αιακός με αποτέλεσμα να ζηλέψουν οι άλλοι δυο γιοί του και σε ένα αγώνισμα δισκοβολίας να τον σκοτώσουν. Γι'αυτό που έκαναν, ο Αιακός τους έδιωξε από την Αίγινα. Ο Τελαμώνας πήγε στην Σαλαμίνα όπου ίδρυσε τη δική του δυναστεία και ο Πηλέας πήγε στην Φθία στην Θεσσαλία μαζί με πολλούς από τους Μυρμιδόνες. Οι απόγονοι του Φώκου κάποια στιγμή έφυγαν από την Αίγινα και έτσι η σημερινή Φωκίδα πήρε το όνομα τους.

Ο Αιακός παρόλες τις προσωπικές του τραγωδίες ήταν άνθρωπος σοφός, δίκαιος και ευσεβής και τον είχαν σε εκτίμηση όλοι οι Έλληνες. Κάποτε μάλιστα που έπεσε μεγάλη ξηρασία σε όλη την Ελλάδα ως τιμωρία που ο Πέλοπας είχε σκοτώσει τον βασιλιά της Αρκαδίας Στύμφαλο, το μαντείο των Δελφών έβγαλε ανακοίνωση πως μόνο ο Αιακός μπορούσε να τους σώσει. Πράγματι ο Αιακός για μια ακόμη φορά φόρεσε την ιερατική του στολή και από την μια ψηλή κορυφή προσευχήθηκε στον πατέρα του και ο Δίας για μια ακόμη φορά τον άκουσε και έστειλε καταρρακτώδη βροχή.

Ο Αιακός πήρε μέρος και στο χτίσιμο των τειχών της αρχαίας Τροίας, γιατί ο Απόλλωνας και ο Ποσειδώνας που είχαν αναλάβει το έργο ήξεραν πως αν δεν είχαν έναν θνητό μαζί τους, η πόλη θα ήταν άπαρτη ακόμη και από θεούς. Ο Απόλλωνας μάλιστα προφήτεψε πως η Τροία θα κατακτηθεί περισσότερες από μία φορές και πως στους κατακτητές θα βρίσκονται και απόγονοι του Αιακού, οι Αιακίδες, όπως και έγινε με τον Τελαμώνα αρχικά, τον Αίαντα και τον Αχιλλέα στη συνέχεια. Ο Δίας είχε ιδιαίτερη συμπάθεια σε αυτόν τον γίο του που ήταν τόσο ευσεβής και δίκαιος και θέλησε να τον κάνει αγέραστο αλλά αυτό θα ξεπερνούσε τις Μοίρες αλλά και αυτή ακόμη την δικαιοδοσία του Πατέρα των θεών και των ανθρώπων. Έτσι τελικά έκανε τον Αιακό δικαστή στον Άδη μαζί δύο άλλα του παιδιά, τον Μίνωα και τον Ροδαμάνθη και εκεί δίκαζαν τους νεκρούς.

Οι Αιγινήτες τιμούσαν ιδιαίτερα τη μνήμη του Αιακού, μάλιστα διοργάνωναν ετήσιες γιορτές, τα Αιάκεια. Στο κέντρο της πόλης υπήρχε ιερό αφιερωμένο στον Αιακό, το Αιάκειο, χτισμένο με άσπρο μάρμαρο όπου σύμφωνα με παράδοση βρίσκοντας ο τάφος του περιτριγυρισμένος από ελίες. Εκτός από την Αίγινα ο Αιακός ήταν γνωστός σε ολόκληρη την Ελλάδα και τιμούσαν την μνήμη του στην Αθήνα και σε πολλά μέρη ακόμη. Στην Αθήνα μάλιστα μια σειρά από σημαντικές οικογένειες θεωρούσαν ότι κατάγονταν από τον Αιακό. Πόλλοι ένδοξοι αθηναίοι όπως ο Μιλτιάδης, ο Κίμωνας, ο Θουκυδίδης και ο Αλκιβιάδης ανήκαν στους Αιακίδες.

Aρχικά το νησί ονομαζόταν Οινόνη ή Οινοπία. Η δε νύμφη Αίγινα ήταν μία από τις πενήντα(!) κόρες του ποταμού Ασωπού, την οποία και αγάπησε ο Δίας. Ο βασιλιάς των θεών, για να αποφύγει την Ηρα, μεταμορφώθηκε σε αετό και μετέφερε την Αίγινα στην ακατοίκητη ώς τότε Οινόνη. Τον Ασωπό πληροφόρησε για την αρπαγή της Αίγινας ο βασιλιάς της Κορίνθου Σίσυφος, ο οποίος τιμωρήθηκε γι’ αυτό σκληρά από τον Δία να ανεβάζει στην κορυφή ενός βουνού μια πέτρα που διαρκώς ξανάπεφτε στους πρόποδές του. Καρπός του έρωτα της Αίγινας και του Δία ήταν ο Αιακός, ο πρώτος βασιλιάς του νησιού. Ο Αιακός ζήτησε από τον Δία να του δώσει υπηκόους κι εκείνος μεταμόρφωσε για χάρη του σε ανθρώπους τα μυρμήγκια – εξ ου και η ονομασία Μυρμηδόνες. Σύμφωνα με μιαν άλλη εκδοχή, ο Δίας μεταμόρφωσε την Αίγινα σε νησί και τον εαυτό του σε βράχο.

Σύμφωνα με ανασκαφικά ευρήματα, η Αίγινα κατοικούνταν ήδη από την 4η χιλιετία π.Χ. από κατοίκους που ήρθαν από την Πελοπόννησο και ίδρυσαν δύο συνοικισμούς: ένα στο λόφο της Κολόνας και ένα στο Μεσαγρό. Εκτοτε πέρασε διάφορες φάσεις για να φτάσουμε στο 10ο αιώνα π.Χ., οπότε το νησί αποικήθηκε από Δωριείς, με αρχηγό τον Διηφόντη. Τα επόμενα χρόνια, η Αίγινα αναδείχθηκε σημαντική ναυτική και εμπορική δύναμη στη Μεσόγειο, ενώ δεν άργησε να γίνει μέλος της Αμφικτυονίας των 7 πόλεων-κρατών που είχαν ως θρησκευτικό κέντρο το ιερό του Ποσειδώνα στην Καλαυρεία, τον σημερινό Πόρο. Ιδιαίτερη άνθηση γνώρισε το νησί από το 657 π.Χ. έως το 459 π.Χ. Ο Αριστοτέλης αναφέρει χαρακτηριστικά πως στην Αίγινα ζούσαν 30.000 ελεύθεροι κάτοικοι και 470.000 δούλοι. Στην Αίγινα εκείνης της εποχής κόπηκε και το πρώτο αργυρό νόμισμα της Ευρώπης. Ηταν η γνωστή χελώνα, που πήρε το όνομά της από το χαρακτηριστικό έμβλημα του Ποσειδώνα, το οποίο κοσμούσε τη μια του όψη. Η πόλη προστατευόταν από ισχυρά τείχη και είχε εμπορικό και πολεμικό λιμάνι, τον Κρυπτόν Λιμένα.

Οταν άρχισαν οι Περσικοί Πόλεμοι, το εμπορικό συμφέρον οδήγησε τους Αιγινήτες αρχικά στο πλευρό των Περσών και αργότερα των Ελλήνων, οπότε και πολέμησαν γενναία στις ναυμαχίες της Σκιάθου και της Σαλαμίνας. Ειδικά στη δεύτερη, στην οποία συμμετείχαν με 30 τριήρεις, η συνεισφορά τους ήταν τόσο σημαντική ώστε τιμήθηκαν με το αριστείο ανδρείας.

Από τότε πέρασαν αιώνες πολλοί, οι οποίοι βρήκαν την Αίγινα άλλοτε παρακμάζουσα και άλλοτε ακμάζουσα υπό το καθεστώς πολλών και διαφορετικών κατακτητών. Κάνοντας δε ένα σημαντικό ιστορικό και χρονικό άλμα, αξίζει να φτάσουμε στα χρόνια της Επανάστασης του 1821, οπότε οι Αιγινήτες είχαν ενεργό συμμετοχή στο Χάνι της Γραβιάς, στο Φάληρο, στην πολιορκία της Ακρόπολης κ.α.

Αναρτήθηκε από ΙΟΥΛΙΑ ΓΑΛΗΝΟΥ (πηγή: www.ellinis.blogspot.gr)